Bebek Kütüphanesi
Dünyada çeşitli ülkelerdeki halk kütüphanelerine yüksek nitelikli çocuk kütüphanesi hizmetleri eklenerek çocuklara ve ebeveynlere kütüphaneden nasıl yararlanabilecekleri öğretilmektedir. Amaç, erken yaşlarda kütüphane bilinci oluşturarak çocukların ileride aktif bir kütüphane kullanıcısı haline gelmesini sağlamaktır.
Bebek ve çocuklar için kütüphane hizmetlerinin önemi büyüktür. Bebeklere ve çocuklara kitap okumanın miniklerin konuşma ve dil zekâsını geliştirdiği açıktır. Konuşmanın, şarkı söylemenin beyin gelişimi için çok önemli olduğunu vurgulayan psikologlar, kütüphanede yapılan aktivitenin türüne bağlı olarak çocuğun erken yaşlarda kütüphane bilinci ile aşılanacağı kanısındalar.
2-3 yaş grubundaki bir çocuğun davranışında gözlemleyebileceğiniz ilk şey, etrafla ne kadar çok ilgili olduğu, seslerin, renklerin ve diğer çocukların farkında olduğudur. Hayal gücü ve dikkat dağınıklığının en yüksek olduğu bu dönemde çocukta merak kıvılcımları da oluşmaya başlar. Duyusal ve dokunsal resmedilmiş kitaplar ve işitsel kitaplar çocuğun merak duygusunu gidererek onları heyecanlandırır; kitap okuma heveslerini geliştirir.
3 yaş altı çocukların halk kütüphanelerine ücretsiz erişiminin temel bir insan hakkı olduğunu bağımsız bebek kütüphane yapımı ile vurgulamak isteyen Pediko, anne ve babaların da çocuklarının gelişiminde rol oynamalarını desteklemektedir. Pediko, aileler ve bakıcıların sesli okuması, kitapların ve diğer materyallerin kullanımı gibi eğitimlerin nasıl verilmesini görevliler ile karşılıklı danışarak ona göre kütüphane malzemesi üretir. Firma, bebeklerin yaşlarına uygun mobilyalar, oyun alanları yapar. Kütüphanede bulunan oyuncakların temizlik ve güvenlik açısından çocukların kullanımına uygun üretilmiş olmasına dikkat eden Pediko, çocukların güvenliği için her türlü korumalık, döşeme, çit yapımını da üstlenir. Şirket, bu yaş grubunun bakımı için uygun tuvalet ve bebek bezi değiştirme imkânlarını içeren sıhhi alanlara da yer vererek tasarımlarda rol alır.
Bebek kütüphanesi odaları halı kaplı olduğu için tüm çocuklar ayakkabısız olarak ev ortamı rahatlığında yerlerde oturup oynayabiliyorlar. İçerisinde fiziksel oyun alanları, basit fen ve sosyal keşif köşeleri, drama ve sanat atölyeleri bulunan kütüphanede çocukları özel ve küçük resimli kitap koleksiyonları beklemektedir. Burada bebekler etkileşimli kitap okuma, öz bakım eğitimi, yabancı dil gibi alanlarda değişik aktiviteleri yapabiliyorlar.
Kültür Bakanlığı Şarköy İlçe Halk Kütüphanesi bünyesinde Türkiye’nin ilk ”Uygulamalı Bebek Kütüphanesi” projesini hayata geçiren Pediko, kütüphanenin tasarım, üretim ve uygulamasını gerçekleştirmiştir. Hayal evi, masa ve korumalı sandalyeler, dev kitabı andıran sahne platformu ve helikopter süsüyle Şarköy Bebek Kütüphanesi, çocukların hem oyun alanı hem de hikâye okuma alanı haline geldi. Girişte dev kitap temalı emekleme platformu, aynalı yürüme barı, el-göz koordinasyon duvarı, oyun evi, tren temalı oyun alanı, ağaç figürlü kitaplık ve ebeveyn okuma pufları ile çok güzel bir bebek bölümü olan mekân, bebeklere yol gösterici olabilir.
Türkiye’nin ilk müstakil bebek kütüphanesi Pediko tarafından tasarlanıp üretilerek Tokat Valiliği tarafından Tokat’ta yaptırılmıştır. Hem kreş hem de anaokulu yaş grubuna hitap eden Tokat Bebek Kütüphanesi projesinde aileler ve bebekleri için gündüz bakımevi personeli, eğitimciler ve kütüphane çalışanlarının eğlenceli faaliyet oluşturmaları hedeflendi. Bunun için kütüphaneye bebek boy ve gelişimlerine uygun kitaplıklar; okuma köşesi için yumuşak puf, mat, masa ve korumalı sandalyeler yapıldı. Kütüphanede kitap okumak isteyen bebekler, tren temalı kitap rafı veya oyun evi şeklinde yapılmış kitaplık sayesinde hem oyun oynayabilir hem de ilgilendikleri resimli kitabı seçebilirler. Ayrıca el göz koordinasyon duvarı çocukların el becerilerini; emekleme platformu ise bebeklerin kas motor gelişimini ilerletebilir. Bebeklerin ilgisinin dağıldığı zamanlarda anne ve babalar kütüphane bahçesinde çocukları ile birlikte temiz hava alabilirler. Bahçede bulunan sahne ve minik kütük oturaklar, ortamda sanat aktivitelerinin yapılmasına olanak sağlayarak bebeklerin iletişim becerilerine katkı sunabilir. Bahçede yapılan kum havuzu sayesinde kendilerini özgür hisseden çocuklar, kova ve kürekle oynama hasretini giderebilirler. Çocuklar, kum havuzunun duvar platformundaki boru ve hunilerden kumu alıp geçirerek deney yapmayı uygulamalı olarak öğrenebilirler. Kümes hayvanları için tırmanma platformunun altına ayrı bir bölüm oluşturulan bahçede çocuklar hayvan sevgisi ile tanışabilir, doğal ortamda olmanın mutluluğunu yaşayabilirler.
0-3 yaş grubu için tekerlemeler, şarkılar, kartlar ve resimli kitaplarla yapılan etkinliklerin olduğu Karabük İl Halk Kütüphanesi Bebek Bölümü, Pediko tarafından yeniden tasarlandı. Mekân dekoratif dev ağaç etrafında oluşturulan kitaplık ve oyun alanları ile tematik bir hale geldi. Kuzu ve traktör temalı kitaplık, saklambaç oynayabilecekleri kale-tünel kitaplık eğitici oyuncaklar, bulmacalar ve kitaplar ile süslenince çocuklar eğlenceli vakit geçirebilirler. Çocukların sosyalleşme adına bir araya gelebilecekleri yer olan kurumdaki manyetik panolar ve masal köşesi çocukların hayal gücünü canlandırabilir. Kütüphanedeki ahşap ev ve yürüme platformu sayesinde bebekler emekleme ve yürüme eylemlerini kolayca öğrenebilirler.
Bebek, arkadaşları ile oynuyorsa sosyalleşir. Sosyalleşmenin zor olduğu kış aylarında bir nevi bebek kulübü görevini gören bebek kütüphanelerinin kurulumu teşvik edilmeli ve desteklenmelidir. Yüzde 0,1’lik kitap okuma oranıyla 86’ncı sırada olan Türkiye, gün geçtikçe özellikle gençler arasında tablet ve telefon kullanım sürelerinin artması ile beraber daha da alt sıralara düşmektedir. Kitap okumanın her yerde mümkün olabildiğinin altını çizmek gerekir. Zira, Ulu Önder Atatürk, cumhuriyet sonrasına kadar yerleşik bir hayatı olmadığı için kütüphane kuramamış, yanında okumak istediği kitapları taşımakla yetinmiştir.
Küçük çocuklara kütüphane hizmetlerini ulaştırmak büyük bir sorundur. Bebek kütüphanesi, çocuk kütüphanesi ya da halk kütüphanesi adı altında bir çocuğun eğitim desteğine katkıda bulunmak, Pediko firmasının hizmet vermekten gurur ve onur duyduğu bir şeydir. Çünkü Türkiye ancak nitelikli bilgiye ulaşmak için okumayı seven bireyler sayesinde gelişebilir.